Omówimy tu najważniejsze zagadnienia dotyczące rowerów elektrycznych w oparciu o przepisy obowiązujące w Unii Europejskiej. Nie będzie mieć dla Was tajemnic to czym jest rower elektryczny i jak może jeździć. Oraz, za co dostać mandat. Zapraszamy do lektury. Jazda rowerem elektrycznym jest przyjemna – warto wiedzieć, jak to robić zgodnie z przepisami.
Spis treści
Czym jest rower elektryczny?
Wydawałoby się, że to najprostsze z pytań. Otóż najważniejsze – i powinniśmy je zadać na samym początku. W Unii Europejskiej rower elektryczny jest zdefiniowany przez prawo jako rower wspomagany elektrycznie. Aby rower mógł być uznany za rower elektryczny i nie podlegał przepisom dotyczącym motorowerów lub motocykli, musi spełniać określone kryteria:
- silnik nie może mieć więcej niż 250 W;
- prędkość maksymalna ze wspomaganiem to 25 km/h;
- wspomaganie działa tylko wtedy gdy użytkownik pedałuje (z wyłączeniem trybu startowego do 6 km/h);
O ile mieścimy swój pojazd w tych uwarunkowaniach, nie wymaga się od nas żadnych specjalnych uprawnień ani dokumentów. Rower jest traktowany jak zwyczajny i nikt nie zwraca uwagi na obecność wspomagania elektrycznego. Gdy te warunki zostają przekroczone, zmienia się też sposób definiowania roweru elektrycznego – o czym napiszemy dalej.
Co to jest pedelec i spedelec – jakie są różnice?
Z obydwoma określeniami spotkamy się podczas obcowania z rowerami elektrycznymi, zwłaszcza na etapach ich kupna czy zdobywania informacji. Pedelec to skrót od „Pedal Electric Cycle” a S-Pedelec od „Speed Pedelec”. Jak łatwo zrozumieć, w pierwszej definicji zawierają się wszystkie normalne rowery elektryczne, wypełniające podstawowe kryteria omówione w akapicie wyżej – pod względem mocy, wspomagania i prędkości.
Speed Pedelec wykracza poza ramy normalnego roweru elektrycznego i często osiągi, jakie prezentuje, stawiają go w takim rzędzie, że zaczyna być postrzegany jako pojazd mechaniczny. I z takim założeniem wchodzi tu prawo. Zwłaszcza że pojazdy tego typu:
- mają silniki nawet do 500 W mocy
- osiągają 45 km/h na wspomaganiu elektrycznym
S-Pedelece są klasyfikowane jako motorowery w większości krajów UE. Oznacza to, że podlegają bardziej restrykcyjnym przepisom, takim jak obowiązkowa rejestracja, ubezpieczenie oraz posiadanie odpowiedniego prawa jazdy. Tak jest w Niemczech, Austrii, Włoszech, Hiszpanii, Holandii czy Czechach. Oraz w Polsce.
Czy rower elektryczny trzeba rejestrować?
Czy elektryczny rower wymaga rejestracji? Z powyższego wynika jasno – wszystko, co porusza się szybciej i ma większą moc niż obramowania roweru elektrycznego, wymaga rejestracji. Spedelec jest tu idealnym przykładem – mimo iż wygląda i jeździ jak rower elektryczny, jego osiągi i siły, jakie generuje, stawiają go tam, gdzie ustawodawca wymaga ubezpieczenia, dokumentów i uprawnień. Dlaczego? Bo większe prędkości to większe problemy przy kolizjach, a taki rower może dość sprawnie wejść w ruch miejski i w niedoświadczonych rękach stanowić zagrożenie.
W Polsce S-Pedelec jest traktowany jak motorower, więc wymagana jest jego rejestracja, ubezpieczenie oraz posiadanie prawa jazdy odpowiedniej kategorii (AM). Najmniej restrykcyjnie jest w Portugalii, chociaż i tak wymaga się tam rejestracji roweru elektrycznego o takich parametrach jak Spedelec.
Gdzie można jeździć e-bikiem?
Wszędzie tam, gdzie normalnym rowerem. Tu nie ma ograniczeń – korzystasz z tych samych ścieżek, szlaków czy przejazdów, o ile Twój e-bike jest tym normalnym omawianym wyżej. W wielu aspektach wspomaganie elektryczne wręcz pomaga wjechać tam, gdzie zwykły rower napotka trudności – w ekstremalnym MTB wspomaganie elektryczne pozwoliło okiełznać najtrudniejsze warunki terenowe. Zwykły rower elektryczny może korzystać z całości infrastruktury drogowej i rowerowej, o ile jakikolwiek przepis szczegółowy go nie wyklucza – czego się nie spotyka. Po prostu jeśli gdzieś jest zakaz wjazdu rowerem, to dotyczy on wszystkich rowerów. Tak samo, jeśli tego zakazu nie ma, wjechać możesz (prawie) wszędzie i (prawie) po wszystkim.
Jaką prędkość maksymalną można osiągnąć na e-bike’u?
Musimy tu odróżnić dwa warunki – prędkość osiągniętą ze wspomaganiem i bez niego. Jeśli określamy ją do momentu wspomagania przez silnik roweru elektrycznego, to oczywiście 25 km/h dla zwykłego roweru elektrycznego i powyżej dla spedeleca, choć tu zazwyczaj górna wartość to około 45 km/h. Natomiast rower sam w sobie może osiągać o wiele większe prędkości bez wspomagania elektrycznego – w żaden sposób nie blokuje ono jego osiągów. Oczywiście pewne względy będą ograniczać górny parametr – opory generowane przez ogumienie, napęd czy nasze możliwości. Ale jeśli chcesz pojechać na e-bike’u 50 km/h zakładając, że wspomaganie skończy się na 25 km/h – to pojedziesz. Dopuszczalna prędkość roweru elektrycznego określa moment, w którym kończy się wspomaganie.
Czy na rower elektryczny trzeba mieć uprawnienia?
Tak jak wspomnieliśmy, uprawnienia wymagane są względem rowerów typu spedelec. Każdy z nich skłania je ku zawarciu się w innej definicji pojazdu niż rower elektryczny. Stąd ustawodawcy w większości krajów Unii Europejskiej wymagają posiadania na nie specjalnych uprawnień – prawa jazdy na motorowery kategorii AM. Dodatkowo także rejestracji i ubezpieczenia takiego pojazdu tak samo jak każdego innego, samochodu czy motocykla. Oczywiście spore grono osób tego nie robi, ponieważ organy ścigania jeszcze nie zainteresowały się tym zagadnieniem dość intensywnie. Chociaż są już odpowiednie taryfikatory… A te nie są zbyt zachęcające. Wymogi roweru elektrycznego są obchodzone, a takie zjawiska jak chip tuning są oczywiste – ale wymagają zarejestrowania. Przerabianie rowerów na elektryczne nie – ale zmiana ich osiągów już zdecydowanie tak.
Rower elektryczny a przepisy i kary. Za co można dostać mandat?
Jesteśmy w miejscu najmniej przyjemnym z punktu widzenia użytkownika roweru elektrycznego. Ale tylko takiego, który przepisy łamie w sposób świadomy, np. modyfikując ograniczenia systemowe w rowerze, celem uzyskania większej prędkości. Ustawodawca unijny rozumie rozwój rowerów elektrycznych i wiele państw stworzyło już odrębną kategorię przepisów i kar z nich wynikających. Najczęstsze przewinienia i kary dotyczą rowerów typu S-pedelec, bo one już z definicji wykraczają poza ramy e-bike’a. Są to:
- brak rejestracji: od 100 do 500 euro
- brak OC: od 200 do 1000 euro plus odpowiedzialność osobista w wypadku spowodowania zagrożenia czy kolizji; ubezpieczenie rowerów elektrycznych jest nieodzowne w wypadku typu S-pedelec;
- przekroczenie prędkości; traktowane jak w każdym innym pojeździe – od 300 euro w górę.
W kategorii, którą moglibyśmy uznać za wspólną, także istnieje szereg przepisów i kar, które mogą być bolesne. Oto kilka z nich:
- tuning silnika: od 200 do 1000 euro, w zależności od kraju;
- jazda po chodniku: spotykany zakaz w krajach UE – od 50 do 100 euro kary;
- brak kasku: do 300 euro kary – np. w Niemczech użytkownicy S-pedeleców są objęci obowiązkiem noszenia kasku;
- brak oświetlenia – do 100 euro kary w trudnych warunkach atmosferycznych.
Elektryzujące przepisy – E-bike w ryzach
Rower elektryczny jest jednym z najpopularniejszych środków komunikacji ostatnich lat. Powinniśmy z niego korzystać w pełni świadomie i rozsądnie. Przed wyjazdem do krajów UE warto sprawdzić przepisy szczegółowe obowiązujące w danym kraju, jeśli zamierzamy poruszać się tam rowerem elektrycznym, zwłaszcza że Prawo o ruchu drogowym w każdym kraju może wyglądać nieco inaczej. Ustawodawca wprowadza ograniczenia celem podniesienia bezpieczeństwa, zwłaszcza że moce i prędkości będą rosły tak jak ilość użytkowników rowerów elektrycznych. Parę lat temu stanowili wyjątek, dziś jest ich coraz więcej. Dlatego też warto znać przepisy, aby nie zepsuć sobie urlopu albo nie dostać solidnego mandatu. Bądźmy przezorni i korzystajmy z e-bike’a w sposób rozsądny. Tak, aby zawsze dawał nam i bliskim tę samą radość.
